Vitaliteit: van modewoord naar voorwaarde voor succes

‘Maak het klein.’ Volgens Danciëlle Megens en Jolanda Griffioen schuilt dáárin de sleutel tot een vitale organisatie. Als HR-interim-professionals, ieder met een eigen specialisatie, laten ze zien hoe organisaties groot resultaat kunnen behalen door juist kleine stappen te zetten.

Waar Danciëlle het thema vitaliteit vooral strategisch benadert en vertaalt naar beleid en instrumenten, richt Jolanda zich op de dagelijkse praktijk: het begeleiden van teams en leidinggevenden naar werkplezier.

“Voor mij betekent vitaliteit energiek en veerkrachtig zijn, lekker in je vel zitten”, zegt Danciëlle. “Vanuit HR-perspectief zag ik dat het vaak ging over curatie: hoe ga je om met iemand die uitvalt of iets niet goed kan? Terwijl ik dacht: wat als we het omdraaien? Als je medewerkers juist aan de voorkant in hun kracht zet, presteren ze beter en groeit het organisatiesucces vanzelf.”

Jolanda herkent dat. “Vitaliteit gaat voor mij over in beweging blijven. Natuurlijk hoort gezond eten en slapen erbij, maar ik leg vooral de nadruk op arbeidsvreugde en werkbeleving. Vitaliteit is ook omgaan met de uitdagingen in het leven die er altijd zijn.”

Van beleid naar praktijk

Hoe vertaal je zo’n breed begrip naar organisaties? Danciëlle begint altijd met de vraag: wat betekent vitaliteit voor jullie? “Je kunt er een algemene definitie aan hangen, maar de kracht zit in maatwerk. Het moet passen bij de cultuur en de strategie. En ja, meet ook wat er in je organisatie leeft. Want een losse workshop over slaap klinkt leuk, maar daarmee slaap je niet ineens beter. Vitaliteit vraagt om een doorlopende aanpak.”

Jolanda vult aan: “Als ik met een directie praat, vraag ik: noem twee woorden die in je opkomen bij vitaliteit. Vaak hoor je: medewerkers die lekker in hun vel zitten, minder verzuim, meer productiviteit. Prima, maar je moet het verbinden met je organisatiedoelen. Een fruitmand of een flipperkast helpen misschien even, maar is niet duurzaam. Het gaat om de koppeling tussen medewerker en organisatie.”

Rol van leidinggevenden Volgens beide experts speelt de leidinggevende hierin een sleutelrol. “Leidinggevenden zijn je grootste cultuurdragers”, benadrukt Danciëlle. “Zij maken het verschil voor medewerkerwelzijn. Het begint bij hun voorbeeldgedrag en bij het gesprek voeren.” Jolanda ziet dat terug in haar werk met teams. “Ik leer leidinggevenden het goede gesprek met arbeidsvreugde te voeren. Waar zit de vreugde van een medewerker? Wat heeft iemand nodig? Soms is dat een compliment, soms een kans op promotie of ruimte voor vrijwilligerswerk. Dat alles is vitaliteit. De leidinggevende faciliteert, maar uiteindelijk blijft de medewerker zelf verantwoordelijk. Dat werkt veel beter dan top-down bepalen wat iemand nodig heeft.” Misverstanden over vitaliteit Toch bestaan er hardnekkige misverstanden. “Veel organisaties denken: vitaliteit is privé, daar zijn wij niet verantwoordelijk voor”, zegt Danciëlle. “Maar je hebt als werkgever juist de taak om een vitale werkcontext te creëren. En nee, vitaliteit hoeft niet veel geld te kosten. Persoonlijke aandacht en een goed gesprek doen vaak meer dan een duur programma.”

Jolanda ziet hetzelfde. “Vitaliteit wordt soms weggezet als kostenpost. Dan zeg ik: kijk eens naar je ziekteverzuim. Twee procent minder verzuim levert direct geld op. Bovendien zijn er subsidies voor duurzame inzetbaarheid vanuit overheidswege die organisaties vaak niet kennen. Het hoeft dus niet veel te kosten, zolang je het maar borgt in beleid én praktisch maakt. Maar, misschien wel het belangrijkste, is: laat je bijstaan door een extern expert. Probeer het niet allemaal zelf te doen als organisatie. Want die ene HR-medewerker, die loopt al over van alles wat hij of zij op zijn bordje heeft. Maak er een apart project van, met een kop en een staart, en meet de resultaten.”

Effecten op prestaties en cultuur

Het effect van vitale medewerkers laat zich volgens beiden duidelijk zien. “Mijn slogan is: vitale medewerkers ís een succesvolle organisatie,” zegt Danciëlle. “Ze zijn minder ziek, productiever, creatiever. Dat werkt door in de cultuur: teams zijn veerkrachtiger en positiever.” Jolanda vult aan: “Het gaat ook om eigenaarschap. Mensen regelen thuis van alles zelf, maar op het werk verwachten ze vaak dat de werkgever alles oplost. Als je medewerkers eigen verantwoordelijkheid geeft, gaan doelen sneller gehaald worden. Leidinggeven wordt daardoor een stuk makkelijker!”

Begin klein

Waar begin je als organisatie die vitaliteit serieus wil nemen? “Start met een visie”, adviseert Danciëlle. “Hoe ziet vitaliteit er voor jullie uit? Meet waar je nu staat en bepaal waar je de meeste winst kunt behalen. Denk groot, maar begin klein. Focus eerst op één afdeling of thema, in pilotvorm, en rol dat later uit.”

Jolanda is het daar volledig mee eens. “Kijk goed naar de uitkomsten van een medewerkeronderzoek. Vraag door waar knelpunten zitten: is het werkdruk, gebrek aan complimenten, of een computer die niet opstart? Maak het concreet en koppel er kleine maar concrete acties aan. Dan laat je medewerkers zien dat hun input waardevol is en zet je een positieve spiraal in gang.”

Toekomst van vitaliteit De twee zien vitaliteit in de toekomst alleen maar belangrijker worden. “Door vergrijzing moeten mensen langer doorwerken”, zegt Danciëlle. “Daarnaast zie je dat de jongste generatie, Gen Z,  bewust kiest voor werkgevers die hun welzijn serieus nemen. Het is dus geen luxe meer, maar een must.” Jolanda kijkt nieuwsgierig naar de rol van technologie. “AI kan HR-beleid sneller maken, maar de menselijke maat blijft onmisbaar. Het echte gesprek en oprechte aandacht kun je mijns inziens niet automatiseren.”

Event van Colibri

Tijdens het event van Colibri Consulting op vrijdag 26 september in Nieuwegein, dat samenvalt met de Nationale Vitaliteitsweek, spreekt Jolanda over de zeven bronnen van arbeidsvreugde. “Zorg eerst voor je eigen vitaliteit”, is haar boodschap aan HR-professionals. “Kijk naar je eigen werkbeleving en ontwikkeling, kijk naar wat goed gaat en wat beter kan, en blijf nieuwsgierig naar jezelf.” Danciëlle, die als bezoeker naar het event gaat, vult aan: “Als ik naar een event ga, wil ik geïnspireerd worden én praktische tips meekrijgen. Precies waar we het nu ook over hebben: handvatten waarmee we de volgende dag al aan de slag kunnen.”

Wil je vitaliteit binnen jouw organisatie meer verankeren of zoek je ondersteuning bij bredere HR-vraagstukken? Neem dan contact met ons op.